Στο Τρόοδος, το πολυτιμότερο ορεινό τοπίο της Κύπρου, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την γένεση του νησιού πριν από περίπου 90 εκατομμύρια χρόνια, βρίσκονται βαθιά κρυμμένες στα έγκατα της γης δεκάδες γαλαρίες χρωμίου.
Κοκκινόροτσος, Καννούρες, Χ’ Παύλου … οι τρεις κύριες τοποθεσίες κοιτασμάτων από τις οποίες ξεκίνησε η συστηματική εξόρυξη χρωμίτη στην Κύπρο.
Το Myjourney, βρέθηκε στο μεταλλείο του Κοκκινόροτσου , το μεγαλύτερο σε έκταση κοίτασμα στην Κύπρο και το πλουσιότερο σε αποθέματα χρωμιτών που αγγίζουν το 1 εκατομμύριο τόνους. Σε αυτό το οδοιπορικό διεισδύσαμε σε τρεις από τις εγκατελειμμένες γαλαρίες του μεταλλείου του Κοκκινόροτσου.
Άρχισε τη λειτουργία του το 1924, με τις εργασίες εξόρυξης να συνεχίζονται για σχεδόν 60 χρόνια , μέχρι το 1982. Έκτοτε έχει αφεθεί στο έλεος του χρόνου.
Αυτές οι υπόγειες στοές, με την απόκοσμη και μυστηριακή ατμόσφαιρα, κάποτε έβγαζαν φως από τους φακούς των ανθρώπων που εργάζονταν σκληρά και απάνθρωπα προκειμένου να εντοπίσουν το πολύτιμο ορυκτό. Σήμερα, στέκουν βουβές , σαν σκιές του παρελθόντος με ορατό τον κίνδυνο να χαθούν για πάντα στο σκοτάδι. Ήδη αρκετές, έχουν καταρρεύσει.
Η εικόνα εγκατάλειψης είναι εμφανής. Οι ράγες των βαγονιών, μάρτυρες της μεταλλευτικής δραστηριότητας της Κύπρου.
Οι σκοτεινές αυτές στοές, αποτελούν σπουδαίο κομμάτι της γεωλογικής ιστορίας της Κύπρου και γι’ αυτό θα πρέπει να συντηρηθούν και να αναδειχθούν.
Ο Ανώτερος Γεωλογικός Λειτουργός του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης Ευθύμιος Τσιολάκης, δήλωσε πως σε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος, και το Τμήμα Δασών αναμένεται να προχωρήσουν στην ετοιμασία ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου για την διατήρηση των γαλαριών ώστε να διαφυλαχθεί σημαντικό μέρος της μεταλλευτικής κληρονομιάς του τόπου μας.
Έντεκα χρόνια μετά τη λειτουργία του μεταλλείου χρωμίου στον Κοκκινόροτσο, το 1935, κατασκευάστηκε το κεντρικό πηγάδι, γνωστό ως «Βίντζιν».
Πρόκειται για κατακόρυφη στοά, βάθους 50 μέτρων, από την οποίαν οι μεταλλωρύχοι έβγαζαν το μετάλλευμα με συρματόσχοινο, μεγάλης ιπποδύναμης, πάνω στην επιφάνεια του εδάφους, αφού προηγουμένως το φόρτωναν σε μικρά βαγόνια. Από εδώ, σύμφωνα με τον Λειτουργό του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης Βασίλη Συμεού άρχισε η πλευρική και ακτινωτή εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρωμίου.
Πλησίον του κεντρικού πηγαδιού βρίσκονται οι αποθηκευτικοί χώροι όπου φυλάσσονταν τα εκρηκτικά, με τη βοήθεια των οποίων ανοίγονταν οι στοές στα σκληρά πετρώματα.
Ερειπωμένες είναι και οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου εμπλουτισμού. Εκει όπου γινόταν η επεξεργασία του μεταλλεύματος που εξορυσσόταν από τα μεταλλεία Τροοδους, Κοκκινόροτσου, Καννούρων και Χ’Παύλου. Βρίσκεται σε μια εκπληκτική τοποθεσία του Αγίου Νικολάου Στέγης στην Κακοπετριά.
Σύμφωνα με τον Ανώτερο Λειτουργό του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης Ευθύμιο Τσιολάκη, στον Κοκκινόροτσο υπήρχε εναέρια γραμμή μεταφοράς του μεταλλεύματος, μήκους 3 χιλιομέτρων η οποία λειτουργούσε μέχρι το 1953. Το μεταλλευμα μεταφερόταν στο εργοστάσιο εμπλουτισμού για να παραχθούν τα διάφορα μεγέθη ανάλογα με τη χρήση του ορυκτού.
Οι εξαγωγες του χρωμίτη μέχρι την τουρκική εισβολή γινόταν από το ειδικό λιμάνι του Καραβοστασίου. Ενώ μετά το 1974, από το λιμάνι του Βασιλικού.
Οι γαλαρίες από χώρος βιοπάλης, έχουν μετατραπεί πλέον σε καταφύγια σπάνιων ειδών νυχτερίδων κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ο Ανώτερος Λειτουργός του Τμήματος Δασών Χάρης Νικολάου, ανέφερε ότι μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 13 από τα 19 είδη που συναντώνται στην Κύπρο. Προτρέπει μάλιστα τους πολίτες να μην εισέρχονται στις γαλαρίες καθώς ο κίνδυνος κατάρρευσης είναι μεγάλος.
Οι υπόγειες γαλαρίες του Τροόδους , ως σημαντικό κομμάτι της ιστορίας και της κληρονομιάς αυτού του τόπου «φωνάζουν» ώστε να ξαναβρούν την θέση που αξίζουν.
Ως μνημεία γνώσης και μνήμης…φωτίζοντας το αύριο μέσα από τις σκοτεινές στοές τους .