Ένα σύνθετο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα, το οποίο είχε ανεγερθεί στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. από τη βασιλική δυναστεία της Πάφου για τη διαχείριση οικονομικών πόρων, εντοπίστηκε κατά τις ανασκαφές του 2018 στο οροπέδιο Χατζηαπτουλλά, ένα χιλιόμετρο ανατολικά του ιερού της Κυπρίας Αφροδίτης.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Κύπρου, η 13η ετήσια έρευνα πεδίου του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου διεξήχθη μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου 2018.
Κατά μήκος της Βόρειας πλευράς του οροπεδίου, σημειώνεται, η αποστολή του Πανεπιστημίου Κύπρου εντόπισε και ανασκάπτει σύνθετο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα, το οποίο είχε ανεγερθεί στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. από τη βασιλική δυναστεία της Πάφου για τη διαχείριση οικονομικών πόρων. Οι παραγωγικές και αποθηκευτικές του μονάδες αναπτύσσονται, όπως σημειώνεται, σε διαζώματα εξωτερικά του τείχους της ακρόπολης, το οποίο έχει αποκαλυφθεί σε μήκος 65μ. Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωρισθεί και ανασκάπτονται έξι ξεχωριστές μονάδες και διάδρομοι επικοινωνίας.
Η λίθινη τοιχοποιία διατηρείται σε ύψος δύο μέτρων, και οι επιχώσεις έχουν συμβάλει στη διατήρηση των εργαστηριακών εγκαταστάσεων στις οποίες εντοπίστηκαν μύλοι, λεκάνες, ελαιοπιεστήρια, βαρίδια, αγωγοί, κ.α. Η Μονάδα 1 ήταν κατά κύριο λόγο αποθηκευτική: εντοπίστηκε μεγάλος αριθμός θραυσμάτων που ανήκουν σε εγχώριους και εισηγμένους αμφορείς (κυρίως κρασιού), οι οποίοι φανερώνουν το εύρος των εμπορικών επαφών της Αρχαίας Πάφου από την αρχή της Κυπρο-Κλασικής περιόδου (τέλος 6ου αι. π.Χ.) με τη Καρχηδόνα, την Αίγυπτο, τις ακτές του Λιβάνου, τη Συρία, το Αιγαίο (Θάσος, Κως, Μένδη, Ρόδος, Χίος) και της Μικρασιατικές ακτές (Έφεσος, Σάμος, Μίλητος), ιδιαίτερα από τον 4ο ως τον 2ο αιώνα π.Χ.
Στη Μονάδα 2 εντοπίστηκε μεγάλη ποσότητα κογχυλιών πορφύρας σε όλο το εύρος του δωματίου. Στις Μονάδες 3 και 4 επιβεβαιώνεται η παραγωγή λαδιού. Η μελέτη των κοχυλιών από την ειδική επιστήμονα Δρ Δήμητρα Μυλωνά επιβεβαίωσε ότι ενώ η εξαγωγή της πολύτιμης χρωστικής από τον αδένα των κογχυλιών είχε ολοκληρωθεί σε παρακείμενες εγκαταστάσεις, που αναζητούνται, τα κογχύλια είχαν συγκεντρωθεί για δευτερογενή επεξεργασία και χρήση π.χ. για την παρασκευή υδατοστεγών επιχρισμάτων.
Οι Μονάδες 5-6 προς βορράν αποτελούν τμήματα μιας ενιαίας βιομηχανικής εγκατάστασης, που αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο παράλληλους αναλημματικούς τοίχους (κατασκευάζονται συνήθως σε έδαφος υπό κλίση), κάτω από τους οποίους διέρχονται λίθινοι αγωγοί, οι οποίοι συνδέονται με λίθινο λουτήρα στη Μονάδα 6.
Εξαιτίας της απουσίας μακροσκοπικών δεδομένων από τους αγωγούς και το λουτήρα, ο παραγωγικός σκοπός αυτών των μνημειακών εγκαταστάσεων δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί. Γι’ αυτό και με τη χρηματοδότηση που έχει προσφέρει το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντης στο πρόγραμμα Παλαιπάφου για το 2017-2018 διεξήχθησαν δειγματοληψίες μικροσκοπικών αναλύσεων αμύλων και φυτολίθων, οι οποίες θα ολοκληρωθούν στο αρχαιοπεριβαλλοντικό εργαστήριο Wiener της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Πηγή Φωτογραφιών: «Palaepaphos Urban Landscape Project» (PULP) – Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Πηγή Φωτογραφιών: «Palaepaphos Urban Landscape Project» (PULP) – Πανεπιστήμιο Κύπρου