Βουβό και ερειπωμένο, για σχεδόν μισό αιώνα, παραμένει το Τ/κ χωριό Τριμιθούσα της Επαρχίας Πάφου. Βρίσκεται σε μια τοποθεσία, απίθανης ομορφιάς, κοντά στις όχθες του φράγματος της Ευρέτου και σε υψόμετρο περίπου 290 μέτρων.
Περιβόλια, λόφοι και ποτάμια το περιτρυγυρίζουν, με τα πέτρινα μισογκρεμισμένα σπίτια να δημιουργούν ένα σκηνικό σαν βγαλμένο από ταινία μυστηρίου.
Στα νοτιοδυτικα γειτονεύει με την κοινότητα Λυσός ενώ βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση και με τα εγκατελειμμένα χωριά Σαραμά και Ευρέτου. Είναι γνωστό και ως Τριμιθούσα ή Τρεμιθούσα Χρυσοχούς λόγω της μικρής του απόστασης από την κοιλάδα Χρυσοχούς.
Η μυρωδιά της εγκατάλειψης, της ερήμωσης, της καταστροφής, της νοσταλγίας και της μελαγχολίας έχει κυριεύσει το χωριό το οποίο πριν από μερικές δεκαετίες έσφυζε από ζωή.
Και τώρα… ερημιά!!! Τα δρομάκια στα οποία περιδιάβαιναν οι κάτοικοι έχουν πλέον ερημώσει και οι κουβέντες έχουν παγώσει. Ούτε χαμόγελα των παιδιών ακούγονται, ούτε οι φωνές τους όταν έτρεχαν και έπαιζαν ανέμελα στις γειτονιές. Μοναδικοί κάτοικοι… τα πουλιά και ο χρόνος που πέρασε και πήρε μαζί του κάθε σημάδι ζωής.
Το χωριό Τριμιθούσα Χρυσοχούς, φιλόξενησε τους πρώτους 122 κατοίκους, 66 άνδρες και 56 γυναίκες, το 1881. Η ζωή στο χωριό, διήρκησε 92 χρόνια παρουσιάζοντας αυξομειώσεις στον πληθυσμό. Λίγο πριν από την τουρκική εισβολή, το 1973, στην κοινότητα διέμεναν 104 κάτοικοι.
Η αντίστροφη μέτρηση για την Τριμιθούσα Χρυσοχούς άρχισε μετά τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής. Οι Τ/κ κάτοικοι του χωριού εξαναγκάστηκαν, το 1975, να εγκαταλείψουν τη γη τους και να μεταφερθούν μαζί με άλλους Τ/κ, των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Εκ τότε το χωριό εξακολουθεί να είναι ερειπωμένο και εγκατελειμμένο.
Βασιλικό κτήμα κατά την Φραγκοκρατία
Το χωριό βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Trimitusa και ήταν φέουδο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Ο ντε Μας Λατρί το περιλαμβάνει ανάμεσα στα βασιλικά κτήματα με την ονομασία Trimithia.
Η εξέγερση κατά των Οθωμανών ξεκίνησε από την Τριμιθούσα
Η Τριμιθούσα, συνδέεται ιστορικά με τη φυσιογνωμία του Γκιαούρ Ιμάμη, ελληνικής καταγωγής Τούρκος, ο οποίος σύμφωνα με Οθωμανικές πηγές διέμενε στο χωριό.
Ο Γκιαούρ, ηγήθηκε μεγάλης εξέγερσης κατά των Τούρκων το 1833 με σκοπό να απαλλάξει τον κόσμο από τις υψηλές και αφόρητες φορολογίες των Τούρκων Οθωμανών. Η εξέγερση του Γκιαούρ είχε χαρακτηριστεί ως από τις πιο ηρωικές μάχες των Κυπρίων για την απελευθέρωση τους από την τυραννία και την καταπίεση των Οθωμανών.
Οι κάτοικοι του χωριού, που τελικά εκτουρκίστηκαν πλήρως, το ονόμαζαν Uzunmeze, που σημαίνει ψηλός δρυς.
Στην τοποθεσία του χωριού Αμπελάτζια υπάρχει αρχαιολογικός χώρος των Προϊστορικών χρόνων, πράγμα που φανερώνει ότι η περιοχή ήταν κατοικημένη κατά τα αρχαιότατα χρόνια.
