Χτισμένο στις όχθες του Ξεροπόταμου, το εγκατελειμμένο, ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας του Σίντη θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κτίσματα της Ενετικής περιόδου. Βρίσκεται 3 περίπου χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του χωριού Πενταλιά, της Επαρχίας Πάφου και σύμφωνα με ιστορικές πηγές χρονολογείται στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα.
Η εκκλησία της Παναγίας του Σίντη
Η εκκλησία, η οποία είναι αφιερωμένη στην Παναγία του Σίντη, έχει οκταγωνικό τρούλο με τέσσερα παράθυρα. Το κεντρικό κλίτος της είναι σε καλή κατάσταση και θεωρείται ως μία από τις ιστορικότερες εκκλησίες της Κύπρου.
Ο ναός του μοναστηριού είναι κτισμένος στη νότια πλευρά της αυλής. Ανήκει στον τύπο του μονόκλιτου με τρούλο και αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα ναού της μεταβυζαντινής περιόδου στην Κύπρο. Οι τοίχοι του ναού είναι κτισμένοι με ακατέργαστους λίθους και μόνο τα τόξα, τα περίθυρα, ο τρούλος και τα παράθυρα είναι κτισμένα με πελεκημένους πωρόλιθους.
Το εικονοστάσι της εκκλησίας, το οποίο ανάγεται στον 16ο αιώνα έχει καταστραφεί εντελώς. Διασώθηκαν μόνο τρεις ξυλόγλυπτοι κοσμήτες (16ος αιώνας), όπως και κάποιες εικόνες, τα οποία συντηρήθηκαν και εκτίθενται στο Μουσείο της Ιεράς Μονής Κύκκου. Στη θέση του παλιού εικονοστασίου τοποθετήθηκε πιστό αντίγραφο.
Αρχιτεκτονική της Μονής
Το μοναστηριακό συγκρότημα είναι πετρόκτιστο και αναπτύσσεται σε τρεις πτέρυγες σε σχήμα Π, γύρω από μια μεγάλη αυλή. Η ανατολική πτέρυγα της μονής είναι διώροφη και οι τοίχοι της είναι κτισμένοι με πλινθάρια. Πιθανότατα να αποτελούσε το χώρο διαμονής των μοναχών.
Η βόρεια πτέρυγα είναι κτισμένη με ακατέργαστους λίθους και αποτελούσε την αρχική είσοδο του μοναστηριού. Αργότερα η είσοδος δημιουργήθηκε στα ανατολικά του μοναστηριού. Η δυτική πτέρυγα είναι μονώροφη και αποτελείται από ισόγεια δωμάτια που χρησίμευαν σαν στάβλοι των ζώων και αχυρώνες.
Στο μέσο της αυλής υπάρχει ένα πηγάδι, από το οποίο υδρεύονταν οι μοναχοί, ενώ σήμερα διασώζονται και οι δυο νερόμυλοι, που βρίσκονται πλησίον του μοναστηριού και αποτελούν ιδιοκτησία του.
Η Μονή παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι το 1927 και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε. Το 1994 η Μονή του Κύκκου ανέλαβε τη συντήρηση του Μοναστηριού, η οποία ολοκληρώθηκε το 1997, χρονιά κατά την οποία απονεμήθηκε το βραβείο Europa Nostra για τη χρήση καλών τεχνικών αποκατάστασης και διατήρησης του αρχικού χαρακτήρα του Μοναστηριού.
.Το μοναστήρι, αν και εγκατελειμμένο και άδειο είναι γεμάτο από ιστορία και ταξιδεύει τους επισκέπτες σε εποχές του παρελθόντος. Ο συνδυασμός της φύσης που περιβάλλει το μοναστήρι και της ιστορικής βαρύτητας που φέρει ο χώρος δημιουργούν στον επισκέπτη και τον προσκυνητή αισθήματα κατάνυξης και ηρεμίας.
